Teatr / Dramat

Pierwszy tom z dwutomowej edycji dramatów wybranych Henrika Ibsena (1828–1906) w nowych przekładach z języka norweskiego Anny Marciniakówny (w tym tomie: Dom lalki [Nora], Upiory, Wróg ludu, Dzika kaczka, Rosmersholm).

Ów lęk przed pustką życia, który Ibsen maluje w wielu swoich sztukach, sprawia między innymi, że i my dzisiaj możemy w jego świecie rozpoznawać nasze współczesne sprawy. „Spoza maski surowego i suwerennego architekta – jak to określił Ingmar Bergman – wyłania się oblicze twórcy”. „Ale trzeba czasu, by dostrzec właściwego Ibsena – podkreśla Bjørn Hemmer. – Wolnego od dogmatyzmu pisarza, który z otwartymi oczyma wkracza w pełne konfliktów pole napięć między starym i nowym, między słowem i chaosem. (...) Nie daje się przy tym zwieść prostym określeniom. Jest równocześnie liberalny i kategoryczny, jest idealistą i realistą, optymistą i pesymistą, jeśli chodzi o widzenie przyszłości, członkiem bohemy i przedstawicielem mieszczaństwa w jednej osobie. Ta dialektyczna otwartość sprawiła, że właśnie dramat stał się dla niego najbardziej odpowiednią formą wyrazu. Ta sama otwartość sprawia, że jest twórcą ważnym także dla naszych czasów. Wciąż znajdujemy w jego dziełach pytania istotne dla świata przeżywającego liczne, nie zawsze i nie do końca uświadamiane przemiany. Odpowiedzi musimy szukać sami”. „Ja najchętniej pytam; udzielanie odpowiedzi nie jest moim powołaniem” – pisał Ibsen. A Ingmar Bergman powiada: „Ibsen to pisarz bardzo wymagający, który oczekuje od nas wielkiej cierpliwości i czasu”.

(ze wstępu)

Drugi tom z dwutomowej edycji dramatów wybranych Henrika Ibsena (1828–1906) w nowych przekładach z języka norweskiego Anny Marciniakówny (w tym tomie: Pani z morza, Hedda Gabler, Budowniczy Solness, John Gabriel Borkman, Gdy wstaniemy z martwych).

Ów lęk przed pustką życia, który Ibsen maluje w wielu swoich sztukach, sprawia między innymi, że i my dzisiaj możemy w jego świecie rozpoznawać nasze współczesne sprawy. „Spoza maski surowego i suwerennego architekta – jak to określił Ingmar Bergman – wyłania się oblicze twórcy”. „Ale trzeba czasu, by dostrzec właściwego Ibsena – podkreśla Bjørn Hemmer. – Wolnego od dogmatyzmu pisarza, który z otwartymi oczyma wkracza w pełne konfliktów pole napięć między starym i nowym, między słowem i chaosem. (...) Nie daje się przy tym zwieść prostym określeniom. Jest równocześnie liberalny i kategoryczny, jest idealistą i realistą, optymistą i pesymistą, jeśli chodzi o widzenie przyszłości, członkiem bohemy i przedstawicielem mieszczaństwa w jednej osobie. Ta dialektyczna otwartość sprawiła, że właśnie dramat stał się dla niego najbardziej odpowiednią formą wyrazu. Ta sama otwartość sprawia, że jest twórcą ważnym także dla naszych czasów. Wciąż znajdujemy w jego dziełach pytania istotne dla świata przeżywającego liczne, nie zawsze i nie do końca uświadamiane przemiany. Odpowiedzi musimy szukać sami”. „Ja najchętniej pytam; udzielanie odpowiedzi nie jest moim powołaniem” – pisał Ibsen. A Ingmar Bergman powiada: „Ibsen to pisarz bardzo wymagający, który oczekuje od nas wielkiej cierpliwości i czasu”.

(ze wstępu)

Nieprzemijająca świeżość myśli Eugène’a Ionesco i jego moc chwytania czytelnika za trzewia wynikają po części ze swoistej formy jego dzieł, w których manifestuje się zarówno jego nieokiełznane poczucie humoru, jak skłonność do nihilizmu. W swoim pisarstwie nieodmiennie walczył o prawa człowieka zagubionego w odhumanizowanych strukturach współczesnego społeczeństwa. Porzucił jednak logiczny rozwój wątku i postaci, zastępując to anarchistyczną formą okrutnej komedii. Jej bohaterowie, nieograniczeni wymogami tradycyjnej narracji, dryfują po obrzeżach ustanowionych porządków i obnażają ich kruchość, ich iluzoryczność. "Jeśli o mnie chodzi, chciałbym pokazać na scenie żółwia, przekształcić go w wyścigowego konia, potem go przemienić w kapelusz, w piosenkę, w kirasjera, wodę źródlaną. W teatrze można sobie pozwolić na wszystko, a tam właśnie najmniej przejawia się odwagi. Nie chcę mieć żadnych innych granic niż techniczne możliwości machinerii". Zawarte w tomie sztuki: Łysa śpiewaczka (1950), Lekcja (1951) i Krzesła (1952) należą do jego najwybitniejszych utworów.

Przekład: Jan Błoński, Jan Kosiński, Jerzy Lisowski.