Proza

Opowiadania Alissy Walser z tomu Mniejsza połowa świata to historie intrygujące, zmysłowe i pełne niedopowiedzeń. Każdy z siedmiu tekstów uznać można za miniaturowe studium kobiecego wnętrza, stanowiące odrębną całość, a zarazem finezyjnie przenikające się i stapiające z pozostałymi. Patrząca na świat z wrażliwością i dystansem narratorka dokonuje wyrafinowanych, nierzadko okrutnych eksperymentów na uczuciach i wyobraźni. W nieustającej grze z rzeczywistością sytuacje pozornie banalne i bez znaczenia zaczynają wymykać się spod kontroli, odsłaniając swe niepokojące oblicze.

Młoda kobieta, zgłębiająca losy zmarłego w Anglii austriackiego pisarza Gabriela Hirschfeldera, natrafia na mroczną tajemnicę z czasów drugiej wojny światowej. W swych poszukiwaniach dociera też na wyspę Man, gdzie w obozie dla internowanych uwięziono w tamtym czasie zarówno żydowskich uchodźców z Austrii, jak i zwolenników nazistów. Opowiadając historię austriackiego imigranta, Norbert Gstrein w swej nastrojowej, finezyjnie skonstruowanej prozie dotyka problemów ludzkiej tożsamości, osamotnienia i wykluczenia, analizuje skomplikowaną grę rzeczywistości i wyobrażeń.

Henri Michaux (1899-1984) - francuski pisarz i malarz urodzony w Belgii, jeden z najbardziej inspirujących i oryginalnych dwudziestowiecznych artystów. Tom zawiera jego surrealistyczną prozę poetycką poświęconą perypetiom zagadkowej i niepokojącej postaci niejakiego Piórki - everymana zanurzonego w okrucieństwie i chaosie świata.

Johannes i Victoria to dwoje ludzi złączonych trudną, tragiczną miłością, którzy przez lata szukają się, rozmijają i dręczą, chociaż są dla siebie najważniejsi na świecie. Błądzą wśród tęsknot, złudzeń i lęków, jak w mrocznym śnie, z którego trudno im się przebudzić. Prostota fabuły powieści przywodzi na myśl baśniową opowieść, w której szczęściu pięknej księżniczki i syna młynarza zagrażają okrutne przeciwności losu. Jednak w życiu Victorii nie ma łatwych rozwiązań - jest tylko narastające napięcie, oczekiwanie, powstrzymane gesty i przemilczane słowa. Artystyczny kunszt autora uczynił z tej historii wnikliwe, poruszające studium namiętnego uczucia i psychiki finezyjnie sportretowanych bohaterów.

ANTYKWARIAT

Bohumil Hrabal

Tom Różowy kawaler bezpośrednio nawiązuje do Podziemnych rzeczek - zawiera 11 ostatnich listów do Kwiecieńki, pięć rozmów, które tematycznie wiążą się z listami, a jako PS okolicznościowy tekst na płytę Vlasty Tresnaka.

Miss April, z tej mojej popularności dostaję porządnych drgawek, krzyczę już nie tylko Pod Tygrysem i w Zielonym Laboratorium na dziennikarzy, ale i na poczciwców, którzy przychodzą mnie pozdrowić albo przychodzą mi oznajmić, że powinienem im dać trzydzieści tysięcy dolarów albo żebym ich adoptował, inny chce ode mnie piętnaście tysięcy marek, że chce dzieciom założyć zakład produkcji instrumentów smyczkowych, a włosie jest jedynie z Niemiec Zachodnich, a zatem mógłbym wziąć udział w ich interesie jako cichy wspólnik, pewna kobieta dobrodusznie twierdzi o sobie, że jest jeszcze młoda, że jest tylko trzy lata na emeryturze i że mógłbym u niej spać na kanapie, że sama rozebrałaby mnie do naga, a potem mnie masowała Pain Expelerem z kotwicą, który jako maść jest produkowany od zeszłego wieku w Prostejovie.

(fragment)

Mikroopowiadania z tomu Nanizane na sznurek to jeden z pierwszych tekstów nurtu tzw. węgierskiej nowej prozy. Wydana na Węgrzech w 1976 roku debiutancka książka młodego matematyka, obecnie jednego z najwybitniejszych europejskich pisarzy, do dziś nie straciła aktualności i świeżości, a przez wiele lat była jednym z niewielu literackich przekazów dotyczących niechlubnej przeszłości węgierskich wysiedleń.

Ten wyrafinowany artystycznie, pełen fantazji opis rzeczywistości widzianej przez pryzmat wspomnień z lat dzieciństwa należy do najbardziej frapujących dokonań Petera Esterházyego (1950 - 2016).

Maniakalni uliczni kaznodzieje to zbiór dwudziestu pięciu opowiadań, najczęściej w formie lapidarnych monologów. Ich bohaterami są ludzie i zwierzęta różniący się wiekiem, płcią i statusem materialnym, mieszkający w najróżniejszych częściach świata. Łączy ich teraźniejszość, moment opowiedziany w kilku słowach. Czasami narracje te są zapisem traumatycznego przeżycia, innym razem - absurdalną groteską codzienności, ale zawsze, pomimo swego indywidualnego charakteru, opowiadają o szerszej perspektywie egzystencji.

Krzysztof Bizio - dramaturg, autor opowiadań, scenariuszy filmowych i radiowych. Jego dramaty (Lament, Toksyny, Porozmawiajmy o życiu i śmierci) były wystawiane w kilkudziesięciu teatrach europejskich. Jest autorem scenariusza do filmu Piotra Łazarkiewicza 0_1_0 oraz spektaklu Teatru Telewizji Fotoplastikon. Dotychczas ukazały się dwa zbiory jego opowiadań: Zresztą latem wszystkie kwiaty są takie piękne i Sierpień.

ANTYKWARIAT

Roy Jacobsen podejmuje grę ze schematem sensacyjnej opowieści o zgorzkniałym bohaterze po przejściach usiłującym uwolnić się od mrocznej przeszłości, który wbrew swej woli zostaje po latach wplątany w kolejną tajemniczą aferę.

Autor mistrzowsko buduje atmosferę zagrożenia, równolegle rekonstruując portret "człowieka bez tożsamości" o kryptonimie Izmael oraz wątek morderstwa i finansowych nadużyć na szczytach władzy. Na uwagę zasługuje poetycki realizm stylu Jacobsena oraz oryginalne połączenie psychologicznego thrillera z historią miłosną rozgrywającą się w scenerii starego domu na norweskich pustkowiach.

Wznowienie, w wersji nieocenzurowanej, jednej z najwybitniejszych powieści powojennej prozy. Napisana w 1979 roku książka została nagrodzona przez niezależny kwartalnik literacki Zapis i Fundację Kościelskich w Genewie.

Wybitny gwatemalski pisarz, poeta, eseista, dyplomata i polityk Luis Cardoza y Aragón urodził się 21czerwca 1901 roku w mieście Antigua w Gwatemali. W 1920 roku wyjechał do Paryża, gdzie przez dwa lata studiował medycynę. Pochłonęło go jednak życie paryskiej bohemy i rzucił studia, aby poświęcić się pisaniu wierszy. W Paryżu poznał André Bretona oraz przyszłego noblistę, swojego rodaka, Miguela Ángela Asturiasa. W 1927 roku wydał swój pierwszy tomik wierszy Luna Park, napisany pod wpływem surrealizmu. Po powrocie do Gwatemali otrzymał nominację na konsula generalnego w Nowym Jorku, jednak podczas dyktatury prezydenta Jorge Ubico zrezygnował ze stanowiska i wybrał emigrację w Meksyku, gdzie został członkiem Ligi Pisarzy i Artystów Rewolucyjnych (LEAR). Po upadku dyktatury prezydenta Ubico powrócił do Gwatemali

Swoje długie i twórcze życie spędził głównie poza granicami ojczyzny, na wygnaniu bądź w służbie dyplomatycznej. Zmarł w mieście Meksyk w 1992 roku. Pozostawił bogatą twórczość poetycką, wiele esejów, relacji z podróży i artykułów krytycznych. Fez, święte miasto Arabów (1927) jest jego pierwszą książką przetłumaczoną na język polski.

Flann O’Brien (1911–1966; właśc. Brian O’Nolan) – jeden z najsłynniejszych dwudziestowiecznych irlandzkich pisarzy, dziennikarz, autor satyrycznych felitonów w The Irish Times. Z jego dorobku prozatorskiego w Polsce znane są książki Sweeny wśród drzew i Trzeci policjant oraz Ciężkie życie.

Z archiwów Dalkey (1964) jest ostatnią powieścią Flanna O’Briena, lub raczej – jego własnym zdaniem – drwiącym studium, w którym rozmaici pisarze, style, postawy i kulty występują w roli królików doświadczalnych. Dość powiedzieć, że w książce tej spotykamy świętego Augustyna i Jamesa Joyce’a, a także szalonego naukowca De Selby’ego (znanego z Trzeciego policjanta) oraz złotoustego sierżanta Fottrella, którego teoria molikularna głosi, że człowiek może zmienić się w rower. Rzecz dzieje się pod koniec lat czterdziestych XX wieku w miasteczku Dalkey niedaleko Dublina, a nieco ładu w ten metafizyczny chaos próbuje wprowadzić Mick, refleksyjny młodzieniec na życiowym rozdrożu.

Prywatne lekcje twórczego pisania z pogrążoną w depresji piękną córką bogatego mafioza z założenia nie mogą skończyć się dobrze. Zwłaszcza jeśli młody nauczyciel jest ambitnym czeskim pisarzem, prowadzącym na kartach powieści przewrotną grę w literaturę i z literaturą.

Tragikomiczna opowieść Michala Viewegha żongluje konwencjami i cytatami, losy bohaterów ujmowane są w kpiące cudzysłowy. W tle pikantnej, niejednoznacznej historii romansowej autor szkicuje smakowite obrazki obyczajowe, wpisując się w bogatą literacką tradycję sarkastycznych obserwatorów czeskiej rzeczywistości.

Trzeci policjant to najgłośniejsza powieść w dorobku O’Briena – gorzka, groteskowa i oniryczna, zawieszona pomiędzy przygodami Alicji w Krainie Czarów a thrillerem kryminalnym. To w niej objawia się postać szalonego naukowca de Selby’ego oraz sformułowana zostaje teoria atomowa dotycząca niebezpiecznych związków ludzi i rowerów. Pytania o to, czy Ziemia istotnie ma kształt kiełbasy, czym jest omnium oraz po co wynaleziono skrzynię wodną pozostają wciąż aktualne i nurtują kolejne pokolenia badaczy i komentatorów.

Bohumil Hrabal

Główny bohater Pociągów... Miłosz Pipka ma dokonać aktu dywersji i rzucić bombę na niemiecki pociąg.
Ale najbardziej Miłosz Pipka usiłuje zostać mężczyzną. Co znaczy: opanować swój największy problem. Bo ważniejszy od drugiej wojny światowej jest dla niego przedwczesny wytrysk. O rzuceniu bomby widz dowiaduje się jakoś między wierszami, czy między klatkami taśmy, bez celebrowanych knowań, bez napięcia. Tak jakby (napisał pewien czeski eseista) nie chodziło o niezwykły czyn, ale o jeden wygłup między innymi wygłupami.