Esej

ANTYKWARIAT

Tom zawiera osiemnaście wybranych przez samego autora tekstów eseistycznych, napisanych w językach czeskim i angielskim, dotąd w Polsce niepublikowanych. Przenikliwa refleksja o kondycji człowieka końca wieku zawarta została w lapidarnej, zaskakującej formie, w której sztuka spotyka się z nauką, a ironia i sarkastyczny dowcip z pełnym zrozumienia ciepłem i liryzmem.

Oprawa miękka ze skrzydełkami.

Harry Gordon Frankfurt (ur. 1929) to wybitny amerykański filozof moralności, profesor emeritus Uniwersytetu Princeton. Jego słynny wykład O wciskaniu kitu (On Bullshit) opublikowany po raz pierwszy w 1986 roku, a książkowo wydany niemal dwie dekady później, stał się jednym z najżywiej komentowanych naukowych bestsellerów ostatnich lat.

Oprawa miękka ze skrzydełkami.

Rainer Maria Rilke (1875-1926). Wybitny austriacki poeta, twórca liryki symbolistycznej; pozostawił po sobie również obszerną korespondencję. Zgromadzone w tomie listy stanowią swoiste credo poetyckie autora.

Na zakręcie roku - obraz dwunastu miesięcy życia w odludnej nadmorskiej osadzie Thallabawn w Irlandii - to porywająca opowieść o poszukiwaniu życiowej samowystarczalności i pogłębiającej się empatii wobec natury. Książka m.in. była nominowana do BP Natural World Book Prize, w oparciu o nią powstała seria filmów telewizyjnych.

,,Thallabawn nauczyło nas owego szczególnego stosunku do przyrody - w równym stopniu zainspirowanego nauką, co poezją - który jest spiritus movens tej książki. Kronika roku, którą oddaję do rąk czytelnika, nieustannie przekaskakuje z tematu na temat, swobodnie traktuje czas, raz po raz zmienia nastrój i styl; jest mozaiką tych wszystkich lat, a każdy miesiąc - esejem ku pamięci." - Michael Viney

Roberto Calasso (ur. w 1941 roku we Florencji), wybitny włoski pisarz, eseista, tłumacz i wydawca, dyrektor wydawnictwa Adelphi.

Napisana z wirtuozerią książka Calasso jest podsumowaniem jego wieloletniej fascynacji dziełami Franza Kafki. Calasso z uwagą wsłuchuje się w prozę tego autora, zwłaszcza w Proces i Zamek, próbując przeniknąć do Kafkowskiego wszechświata. Porównywany w dociekliwości swoich komentarzy do badaczy Talmudu, Calasso odsłania rządzące tą literaturą skryte moce, tropi ujawniających się w niej bogów i demony.

z ilustracjami Basi Żach

"I dla nas, i dla piesków miasto to z jednej strony przykrości - wszechobecny hałas, ruch uliczny i małe mieszkania - ale z drugiej szansa na wspólne przygody, odkrycia i nowe doświadczenia. Trzeba tylko się trochę do tego przygotować technicznie, a czasem po prostu zmienić nastawienie. Ta książeczka jest właśnie o tym - czego musimy się wspólnie nauczyć, w co się bawić, gdzie chodzić i jeździć, w jaki sprzęt się wyposażyć, co czytać, czego koniecznie unikać, a do czego zawsze dążyć. Chcieliśmy, by była także miła w czytaniu i pomagała pogodniej popatrzeć na świat oraz jego dwunogich i czworonogich mieszkańców".

Krzysztof Najder jest strategiem biznesowym i psychologiem. Mieszka wraz Klopsikiem, energicznym i dobrodusznym pieskiem welsh corgi. Dobrze się dopełniają, bo Krzysztof zawsze martwi się o przyszłość innych i swoją, a Klopsik jest z kolei wesoły i beztroski.

Basia Żach jest artystką wizualną i arteterapeutką. Opiekuje się Frędzlem, pieskiem znalezionym jako szczeniak w okolicach stadionu Warszawianki. Frędzel trafił do niej początkowo jako do domu tymczasowego, ale został już na zawsze. Oboje lubią ludzi i wspólne spacery.

Olof Lagercrantz (1911 - 2002) to wybitny szwedzki poeta, pisarz i dziennikarz, mistrz eseju, autor szkiców biograficznych i monografii, m.in. Dantego, Swedenborga, Prousta i Joyce'a. Książka O sztuce czytania i pisania jest swoistym podsumowaniem jego bogatego dorobku pisarskiego oraz zapisem licznych literackich fascynacji.

Gdzie leży Polska? To pytanie pozostaje stale obecne we wszelkim myśleniu o naszej polskiej tożsamości. (...) Jesteśmy dziś pod naporem zachodnioeuropejskich narracji na nasz temat. W naszej samoświadomości nie powinniśmy jednak ulegać obcym teoriom – byłaby to swoista samokolonizacja umysłowa, pogodzenie się z rolą przedmiotu, nie podmiotu kultury i polityki – i powrotem do dziewiętnastowiecznego kompleksu niższości wobec Zachodu. Przemyślenie istotnego sensu naszych doświadczeń historycznych należy do nas samych. To zadanie niełatwe, pracochłonne, generujące niejedną kłótnię, ale ucieczka przed nim byłaby abdykacją z duchowej niezależności. Do podjęcia tego wysiłku zachęca nas autor tej książki, proponując jednocześnie spory zasób przydatnych w takiej pracy narzędzi intelektualnych. Chwała mu za to. Książkę Kazimierza Wóycickiego bardzo warto przeczytać, a co więcej – przemyśleć. Autor bardzo kompetentnie i sprawnie porusza się po całym opisywanym regionie, dostrzega jego wewnętrzną rozmaitość – i mówi o Europie Środkowej językiem prostym i przekonywującym. Niektóre jego stwierdzenia czy prezentowane sposoby widzenia zjawisk politycznych mogą oczywiście wywoływać sprzeciw. Tym lepiej – spór o wartości zawsze sprzyja bogactwu naszej kultury, a kwestia naszej zbiorowej tożsamości kulturowej i politycznej z pewnością zasługuje na dogłębną i wielostronną dyskusję.

(Z posłowia prof. Bohdana Cywińskiego).

Tom zawiera przełożone po raz pierwszy na język polski teksty z pośmiertnie wydanego zbioru The Crack-Up (1945) wybitnego amerykańskiego prozaika i scenarzysty Francisa Scotta Fitzgeralda (1896–1940), autora m.in. powieści Wielki Gatsby, Czuła jest noc, Ostatni z wielkich oraz wielu opowiadań. W książce znalazły się trzy eseje, które Fitzgerald pierwotnie napisał dla „Esquire”, wydane po raz pierwszy w 1936 roku, a także teksty wcześniej niepublikowane. Autorem przekładu jest Bartłomiej Madej.

Wznowienie - po niemal czterdziestu latach od pierwszego wydania - wybitnej pracy Michała Komara, będącej nadal jedną z ciekawszych w krytyce polskiej prób przedstawienia zasadniczych idei twórczości Józefa Conrada. Współczesny komentarz do tekstu stanowi zamieszczona w tomie rozmowa, którą z autorem przeprowadził Bartłomiej Sienkiewicz.

Książka Jak Proust może zmienić Twoje życie to niekonwencjonalne studium poświęcone cyklowi powieściowemu W poszukiwaniu straconego czasu. Zafascynowany postacią Marcela Prousta de Botton proponuje, by dzieło francuskiego pisarza odczytywać jak zbiór praktycznych, uniwersalnych wskazówek, dzięki którym możemy lepiej określać swe życiowe priorytety, położyć kres roztrwanianiu czasu, czerpać więcej z przyjaźni i miłości oraz nauczyć się doceniać piękno spraw codziennych.

O ile na początku XX wieku powstały różne wersje mitologii pogranicza, w których „białym” osadnikom i „czerwonym” Indianom, czy też kobietom i mężczyznom, wyznaczono z góry ustalone, przeciwstawne role, o tyle w drugiej połowie stulecia ostre podziały etniczne czy genderowe bywały odwracane i zacierane w próbach zamiany mitologii w zbeletryzowane wersje historii społecznej, ekonomicznej i politycznej amerykańskiego Zachodu. Nie oznaczało to jednak rezygnacji z ambicji estetycznych i tworzenia wielkich dzieł na kanwie westernowych fabuł i konwencji. Wydaje się wręcz, iż procesy demitologizacji uwolniły twórczą wyobraźnię i umożliwiły powstanie poważnej literatury. Problematyzuje ona obraz przeszłości amerykańskiego Zachodu, co niekoniecznie oznacza porzucenie zapisów mitotwórczej wyobraźni: autorzy współczesnych westernów wydają się raczej kierować chęcią wykreowania mitu alternatywnego wobec klasycznych konwencji, a więc mitu, który pełniej i wnikliwiej objaśniałby zawiłości ponowoczesnej historii Ameryki.

[Ze wstępu Agaty Preis-Smith]

Alberto Savinio (właśc. Andrea de Chirico; ur. 1891, Ateny- zm. 1952, Rzym), jeden z najwybitniejszych pisarzy włoskich XX wieku, jeden z tych, którzy - jak Stendhal czy Borges- umieli sami wybrać dla siebie swoich czytelników. ,,Pisarz, który myśli": nieprzeciętnie inteligentny, błyskotliwy, ironiczny, zawsze niezależny, samotny i odważny.

,,Jeszcze mało kto wie, że nie otrzymuje swojego życia, tylko sam musi je sobie stworzyć". I podobnie mało kto wie, że nie może w pełni liczyć na istniejące encyklopedie, na te ,,pedantycznie zadbane cmentarze" gromadzące wiedzę ścisłą, ale martwą. Może natomiast ułożyć sobie encyklopedię własną z hasłami dla siebie żywymi i istotnymi. Jak zrobił to Savinio.

Roberto Calasso (ur. w 1941 roku we Florencji), wybitny włoski pisarz, eseista, tłumacz i wydawca, dyrektor wydawnictwa Adelphi.

Na tom Literatura i bogowie składa się osiem wykładów wygłoszonych przez pisarza na Uniwersytecie w Oksfordzie. To niezwykłe opowieści o śladach pozostawionych przez kapryśnych bogów w dziełach m.in. Hölderlina, Nietzschego, Lautréamonta, Baudelaire’a i Mallarmégo, o pochodzącym od nimf „płynnym żywiole myślenia”, o literaturze dążącej do absolutu i stającej się swoistym rodzajem poznania. W księgarniach również książka Roberto Calasso Zaślubiny Kadmosa z Harmonią.

Andrzej Dobosz. Urodził się w Warszawie, przed wojną. Matura w Liceum Batorego. Debiutował jeszcze jako uczeń ogłoszoną w kwartalniku Stenograf Polski rozprawką Praca J.W. Stalina o marksizmie w językoznawstwie i jej konsekwencje dla stenografii. Dr Jan Kott, jego nauczyciel na warszawskiej polonistyce, dokonał skutecznych wysiłków, by zepchnąć go z drogi działalności naukowej, na którą zamierzał wkroczyć. Autor kilku prac magisterskich, zdążył też publikować w Kulturze Jerzego Giedroycia i w Tygodniku Powszechnym Jerzego Turowicza.

Rozpoczęta w roku 1974, krótka w zamierzeniu, lecz jeszcze niezakończona, podróż do Paryża przerwała na razie jego dobrze zapowiadającą się, poczynając od Rejsu, karierę filmową.

Książka O pocieszeniach, jakie daje filozofia opiera się na kuszącym założeniu, że wielcy filozofowie mogą być nam realnie pomocni w trudach i smutkach codziennego życia. Alain de Botton zachęca do niekonwencjonalnego spojrzenia na dzieła sześciu wybitnych myślicieli; warto samemu sprawdzić, czy Montaigne pocieszy w obliczu ułomności, Epikur wesprze w ubóstwie, a Schopenhauer pomoże zmierzyć się z miłosnym zawodem.

Alain de Botton (ur. 1969) autor znakomicie przyjętych w Polsce książek Sztuka podróżowania i Architektura szczęścia zdobył światową sławę jako twórca błyskotliwych, odkrywczych i dowcipnych prac eseistycznych określanych jako filozofia życia codziennego, które zainspirowały powstanie cyklu filmów dokumentalnych i stały się bestsellerami w wielu krajach. W swych rozległych intelektualnych poszukiwaniach autor dotyka najistotniejszych niepokojów współczesnego człowieka w fascynujący, osobisty sposób pisze o filozofii, sztuce, karierze, o literaturze i miłości.

Michał Komar (ur. 1946) napisał m.in. Piekło Conrada, Zmęczenie, Prośbę o dobrą śmierć, Trzy, Bestiariusz codzienny oraz współtworzył scenariusze do filmów Szpital Przemienienia, Olimpiada 40, Defekt. Autor wywiadów rzek z Władysławem Bartoszewskim, Maciejem Dubois, Krzysztofem Kozłowskim, Stefanem Mellerem, Sławomirem Petelickim, Krzysztofem Piesiewiczem oraz Wojciechem Pszoniakiem. Profesor Collegium Civitas.

Spotkałem w życiu trochę ludzi. Część z nich zapadła mi w pamięć – nieprzeciętni, zaskakujący, albo po prostu było nam po drodze. O niektórych z nich opowiedziałem w tej książce. Mam nadzieję, że ciekawie.

Michał Komar

Sztuka podróżowania to niezwykła relacja z wojaży w czasie i w przestrzeni; bliskich i dalekich, rzeczywistych i wyobrażonych. Wybierając za przewodników artystów (m.in. Baudelaire'a, Flauberta, van Gogha czy Hoppera), de Botton dostrzega w podróżowaniu problem filozoficzny, ściśle związany z ludzkim pragnieniem pełni i dążeniem do szczęścia.

Alain de Botton (ur. 1969) zdobył światową sławę jako twórca błyskotliwych, odkrywczych i dowcipnych książek eseistycznych określanych jako filozofia życia codziennego, które zainspirowały powstanie cyklu filmów dokumentalnych i stały się bestsellerami w wielu krajach. W swych rozległych intelektualnych poszukiwaniach autor dotyka najistotniejszych niepokojów współczesnego człowieka i w fascynujący, osobisty sposób pisze o filozofii, sztuce, karierze, o literaturze i miłości.